Aldaketa bortitzen garaia

  • Period: to

    Estatu Batuetako Independentzia Gerra edo Amerikar Iraultza

    13 koloniak Britania Handiaren aurka matxinatu ziren, metropoliak kolonien interesak kontuan hartzen ez zituelako. Frantzia, Espainia eta Herberehen laguntzaz, kolonoek Britania Handia garaitu zuten eta herrialde berri bat sortu, Amerikako Estatu Batuak.
    Herrialdea konstituzio baten bidez errepublika federal batean antolatu egin zen.
  • Period: to

    Frantsez Iraultza

    Sorrak itota, Frantsez monarkia Frantziako Estatu Generalk batzera ikusi izan zen behartua zerga berriak lortzeko. Estamendu Pribilegiatu eta ez-Pribilegiatuen arteko talkak herriaren ez-egonarekin gehituta egoera gero eta ez-egonkorragoa bilakatu zen.
    Konstituzio bat inposatu zitzaion erregeari, eta gero honek ihes egiten saiatu eta ondoren exekutatua izan zen eta Errepublika izan zen aldarrikatua.
    Errepublika barne zein kanpo etsaiei egin zien aurre Napoleonen estatu kolpera arte.
  • Period: to

    Napoleonen garaia

    Napoleon militarrak Errepublika gidatzen zuen Direktorioa deusestatu eta kontsulatua ezarri zuen, originalki hiru kontsul jarri izan ziren Errepublikaren buru baina Napoleonek azkar baztertu zituen bere kideak.
    1804-an bere burua Emperadore aldarrikatu zuen. Hala eta guztiz ere kanpo mehatxuak ez ziren desagertu eta Napoleon kanpaina militar ugariei ekin zion arrakasta handiarekin, 1814-an herbesteratua izan eta 1815 berriro boterea berreskuratu eta gutxira berriro garaitua izan zen arte.
  • Period: to

    Espainiako Independentzia gerra eta 1812-eko Kadizko Gorteen Konstituzioa

    1808-an Napoleonen gudalosteak Espainia okupatu zuten, garaipen erraz bat espero zuen Emperadorak baina etengabeko herri matxinadei egin izan behar zioten frantsez armadek eta errege familiaren faltan Espainia antolamendu politiko berriak saiatu zituen Batzordeen bidez Gorte Konstitugileak sortzea erabaki zuten arte.
    1812-an Kadizen bildutako Gorte Orokorrak Espainiako lehenengo konstituzioa kaleratu zuten, Fernando VII. erregearen etorrera arte mantendu zen indarrean.
  • Period: to

    1820-eko bolada iraultzailea

    Hego Europan izan zuen garrantzia.
    Iraultza liberalak zabaldu ziren Espainian eta Portugalen, bizi motza izan zuten erregin liberalak ezarri ziren haietan, haien koloniak independentzia lortzen zuten bitartean.
    Italian erreforma liberalak ezarri ziren ere baina Iberian bezela beste potentzien esku hartzea zabalkuntzarekin amaitu zuen.
    Grezian gerra abertzale bat piztu zen Otomandar Imperioaren aurka.
  • Period: to

    1830-eko bolada iraultzailea

    Liberal keinuko mugimenduak errepikatu ziren Europa zehar.
    Frantzian Karlos X. Borboidarra Filipe Luis Orleandarratik aldatu zuten, errege liberalago bat izateko asmoz.
    Belgian mugimendu abertzale bat eman zen Herbeherekiko inependentzia lortzeko.
    Polonia eta Italiar penintsulako matxinada abertzaleak porrot egin zuten aldiz.
    Suitzako kantoi ezberdinetan landa eta hirien arteko populazioen eskubiak parekatze aldarrikapenak zabaldu ziren.
  • Period: to

    1848-ko bolada iraultzailea edo Nazioen Udaberria

    Urte hauetan nazionalismoaren ideiak sekulako loraldia bizi izan zuten europan zehar.
    Epe motzera porrot egin zuten bolada honetako mugimendu iraultzaile gehienak baina Erregimen Zaharrera itzultzea ezinezkoa zela frogatuta geratu zen, erreforma liberalak zabalduz, baita abertzaletasuna kontuan izan beharreko sentimendua bilakatzen hari zela ere.
    Frantzian Errepublika berri bat aldarrikatu zen Luis Filipe kanporatu eta ondoren (2. Imperioaren aldarrikapenera arte iraun zuena).
  • Period: to

    Italiar Bateratzea

    Bolada iraultzaileak Italiako estatuek bat egin nahi bazuten kanpoko laguntza beharko zutela potentzia handiei aurre egiteko erakutsi zuen eta laguntza hori Napoleon III.aren Frantzian aurkitu zuten Saboiako Vitorio Emmanuele eta haren lehen ministraria Cavour, hauek Italiako ipar estatuak menderatzen zituzten bitartean Garibaldi iraultzaileak italiako hegoa hartu zuen.
    Bateratzaileak topo egin zutenean Italiako erresuma konstituzional bat sortzea adostu zuten.
  • Period: to

    Alemaniar Bateratzea

    Prusiako Gillen I-ak eta haren kantziler Bismarck izan ziren prozesu honen buru. Horretarako germaiar estatu txikien defendatzaile aurkestu zuten Prusia, abileziaz mehatxuak eta babes gerrak erabiliz, gainera Austria, beste Germaniar potentzia gerran garaitu izan zuten azkenik, Frantzia, alemaniar estatuen etsai nagusia erraztasunez zanpatzeko.
    Frantziaren aurkako Prusiaren arrakasta alemaniar estatu txikiak Prusiarekin bat egitera bultzatu zituen, Alemaniako Imperioa edo II. Reich-a sortuz.