Antzinaroa 🕰⌛

Antolamenduak

6001 BCE

Gremioak sortu zituzten, abeltzainztaren gremioak garrantzia handia zuen.
Gremioen artean lagundu egiten ziren, adibidez abeltzaintzako gremioak, soberakinak, artisauei ematen zizkieten arropa egiteko. Eta trukeak egiten zituzten.

Mesopotamia

6000 BCE

Mesopotania lehenengo zibilzazioa izan zen.
Mesopotaniari deritzo ibaien arteko lurraldeen arteko lekuari.

Fruitueatatik, barazkietatik bizi ziren.
Amaliak haien etxean hezitzen zituzten.
Beste lanbide batzuk sortu ziren: Medikuak, apaizak eta musikariak.

Lehenego zibilizazioak

6000 BCE

Ezagutu ziren lehenego zibilizazioak AKAD eta SUMER izan ziren.
Kale estuak zituzten eta auzoak sortu ziren

Egiptoren hasiera.

5000 BCE

Garai horretan , Nilotik zetorren giza talde bat lurra lantzen eta abereak hezitzen hasi ziren. 2 lurralde sortu ziren, Egipto garaia eta Egipto behea.

Monifikazioa

4500 BCE

Hiltzean momifikatu egiten ziren, eta gero hilobiratzean haien pertenentzia guztiak sartze zituzten hilobietara haiekin. Sinesten zuten, hil eta gero beste gauza batean renkarnatuko zirela eta horrela haien gauzak izango zituzten betirako.

Mesopotamiako Artea

3700 BCE

Arkitektura hasi zen: templuak
Eskulturak egin zituzten, pertsonai importanteei.
Erliebe lanak gertakari handien berri emateko

Idazkeraren hasiera

3500 BCE

Idazkeraren hasiera izan zen. Buztineko tabletan idazten zituzten zeinuak eta gero gogortzeko, labeetara sartzen zituzten,

Erlijioak

3300 BCE

Pertsonei eskulturak egiten zizkieten karearrizkoak

Egiptoko artea eta Janzkera

3200 BCE

Inportanteena eta ospetsuena PIRAMIDEA izan zen.
Templuak egiten zituzten. Eta haien zareran espinjeak
Eskultura batzuk zituzten erdi leohia eta erdi gizakiarenak. Janzkeran, apaingarriak garrantzia handia zuten.
Asko makilatzen ziren eta ilerordeak eramaten zituzten.
Apaingarrietarako, uurdina, gorria eta urrea erabiltzen zuten

Konkista

3100 BCE

Etengabe borrokan ibili ziren, hegoaldeko Menes edo Nermer erregeak K.a. 3100. urte inguruan iparraldea konkistatu eta bereganatu zuen arte.

Minostar kultura

3000 BCE

Kobrea erabiltzen eta itsasontziak sortzen hasi ziren⛵⛵ Merkataritza, abeltzaintza eta nekazaritza lantzen zuten.🥖🥖
Harresirik ez ⛩⛩❎❎
Kobrea, marfila eta urrea erabiltzen zuten.🛡🛡🔪🔪🔪🛠

Indo Bailaren zibilizazioa

2500 BCE

k.a. 2500 eta 1700 urte inguruetan goieneko unea lortu zuen. Indo lautada emankorretan lortzen zituzten uztak izan ziren bere oparotasunaren oinarri ziren.
50.000 biztanle zituen, horregaitik, muunduko metropolirik handienetako bat zen.

Sumer

2380 BCE

Lugalzagesik, Umma herriko printzeak, Ur, Uruk, Larsa eta Lagash herrien boterea hartu zuen, eta Sumer herrialdea lehen aldiz batzea lortu zuen

Politika eta boterea Sumerren

Period: 2335 BCE to 2380 BCE

Lehenengo aldiz Sumer herriak batzeko asmoa izan zuen, boterea ez kentzeko.
Lugalzagesik, Umma herriko printzeak, Ur, Uruk, Larsa eta Lagash herrien boterea hartu zuen, eta Sumer herrialdea lehen aldiz batzea lortu zuen.
Ondoren, Sargon izeneko pertsonai batek, Kish heeriko boterea hartu zuen. k.a. 2355ean Sumer herria batua geratu zen, eta han hasi ziren LEHEN IMPERIOAK.

Akad-en imperioa

Period: 2218 BCE to 2254 BCE

Erregetzea lortu zuten. Naram-Sin-ek egin zuen, baina bera hil zenean, konspirazio eta independizazio mugimendua egon ziren.

Mesopotamiako hiri estatuak

2120 BCE

Hiri estatu batzuetako agintariek, konspirazioak, inbasoreak... kanporatzea lortu zuten.
Garai horretan sortu ziren ziguratak, ziguratak dorre oso altuak dira eta terraza modukoak egiten zituzten.
1908an,Alemanian bat aurkituzen: BABELEKO DORREA

Mizenastar kultura

2000 BCE

Duela 4000 urte izan zen, Greziar klasikoa edo hizkuntza minoikoa erabiltzen zuten.👄💫⛓💢
Ez zituzten harresiak erabiltzen eta burdinezko armak zituzten.⛩❎ 🛠🗡🔪🛡

Egeo itsasoan indarra

2000 BCE

Garai hartan, Egeo itsasoan eta uharteetan hindar handia izan zuen.
Egipto eta beste herrialdeekin, harremanak izaten hasi ziren🤝🏻✔✔✔✔👨🏻‍🎓

Hamarrubi Kodea

1700 BCE

Lege bat da. Mesopotanean erabilitako legeak gobernatzeko ziren.

Egiptoko bi herrien elkarketa.

1700 BCE

2 herrialdeak batzen hasi ziren, eta pertsona batek solik gobernatzen zuen 2 koroak zituenak. k.a1700 urterate matxinadak eta inbazioak egon ziren.
Horrekin Erdiko imperioa sortu zen.

Egiptoko garairik inportanteena

1500 BCE

Inbaditzaileak kanporatzea lortu zuten, Imperio Berria sortu zen eta hanbait faraoik gobernatu zuten: Tutankamon adibidez.
Lurraldeak garapen handia izan zuen.

Minestarrek Kreta konkistatu

1500 BCE

Kretak suntziketa sufritu zuen, eta Mizenastarrek hori aprobetxatuta konkistatu zuten⚔🦾👑

Joniar, Eoliar, Doriarren finkapena

1200 BCE

Herrri garrantzitsu hauek finkatu egin ziren, troiako zaldia ateratzen guda gertatu zen data berberean.

Garai Arkaikoa

Period: 900 BCE to 500 BCE

Greziako lehen garaia izan zen.
Polisen artean istiluak egon arren, kultura aldetik antzekotasuna zuten: erlijioan...
Baliabiderik gabe geratzean, kolonizatu egiten zuten Hiri ezberdinen artean istiluak egon arren, kultura berdina zuten: alfabetoa, erlijioa…

Polisetako biztanleia azkar handitzen zenez, baliabideak ez ziren nahikoak eta beste lurralde batzuetara joaten ziren bila. Horreri KOLONIA deitzen zaio.
Merkataritza eta Nekazaritza zituzten bizibided bezala.

Harrisko harresiak

570 BCE

Harrisko lehen harresiak sortu zituzten

Errepublika

509 BCE

Erregea hil egin zenean, monarkia amaitu zen eta erepublika sortu zen.

Garai Klasikoa

Period: 500 BCE to 340 BCE

Persiarren mempe zeuden Polis batzuk altxatu egin ziren eta MEDIARREN GERRA sortu zen.
Grezia, Atenasen Laguntzarekin, memperatu zituzten.
Hori eta gero, DELOSEKO LIGA sortu zn eta bere altxorra Atenasen gordetzen zen.
Akropolia zuten eta han , zientza eta filosofia pertsonaia handiak bizi ziren.
Istilu batzuen eragines beste liga bat sirtu zuten: Pelopones Liga
Atenasek bere harresiak eraitzi behar izan zituen bere boterea galdu zuelako.
Atenasek hegemonia dauka eta Perikles du nagusi.👨🏻👑

Periklesek murriztu zuen biztanleria izateko bete behar ziren eskakizunak.

451 BCE

Periklesek murriztu zituen biztanleria izateko behar ziren eskakizunak. Esan zuen soilik izan ahal zinela biztanlea, zure bi gurasoak, Atenasekoak baziren, bestela ez.
Garai hartan Atenasek hegemonia zuen.

Periklesen murrizketak.

451 BCE

Periklesek murriztu zituen herritarra izateko aukerak. Lehen hauek ziren: Gizon heldua eta aita Atenienseareki eta Berak ezarritakoa: Gizon heldua eta 2 gurasoak Atenienseak.

3 herri ezberdinak batera

Period: 430 BCE to 220 BCE

Herri Zeltak
Herri iberiarrak
Kartagotarrak
zeuden batera

Atenasen hegemonia

400 BCE

Atenasek hegemonia lotu zuen Egeo Itsasoan.

Ziniskak estatua Olimpiari

396 BCE

Ziniska printzesak, estatua eta idazkun bat egin zion Olimpiari

Ziniska Olimpiadetan

392 BCE

Olimpiadetan, koadriga lasterketa irabazi zuen, aurreko uretan bezala

Garai Helenstikoa

Period: 356 BCE to 30 BCE

Greziako lehen garaia izan zen.
Polisen artean istiluak egon arren, kultura aldetik antzekotasuna zuten: erlijioan...
Baliabiderik gabe geratzean, kolonizatu egiten zuten Hiri ezberdinen artean istiluak egon arren, kultura berdina zuten: alfabetoa, erlijioa…

Polisetako biztanleia azkar handitzen zenez, baliabideak ez ziren nahikoak eta beste lurralde batzuetara joaten ziren bila. Horreri KOLONIA deitzen zaio.
Merkataritza eta Nekazaritza zituzten bizibided bezala.

Erromatarren lehorrantzea

218 BCE

Erromatarren lehorrantzea Emporionen

Erromatarren konkista

Period: 218 BCE to 19 BCE

Katagoren Konkista

209 BCE

Kartago Novaren konkista

Rosetta harria

196 BCE

Egiptoko Rosetta herritik hurbil, hiru alfabeto desberdin (hieroglifikoa, demotikoa eta grekoa) erabiliz garbatutako basaltozko harri bat aurkitzea -oinarrizkoa izan zen Egiptoko idazketa hieroglifikoa deszifratu ahal izateko.

Grakoren Errebolta

133 BCE

Numantzia

133 BCE

Erromatarren numantzia eman zen.

Lurrikara

63 BCE

Lurrikarek hiri osoa ondoratu zuten

Inperioaren Hasiera

27 BCE

1. Hispaniaren zatiketa

27 BCE

Hispania 3 probintzietan banatu zen.

Erromatar garaia

Period: 27 BCE to 476 BCE

Eromatarren sorreran Monarkia zegoen, Oktavio erregea zegoen 👑👑👑

Iparraldeko konkistak

19 BCE

Iparraldeko hiriak konkistatu zituzten

ERROMANIZAZIOA

Period: 19 BCE to 476

Erromatarrak aberatsak

86

Erromatar hiria aberastatu egin zen,

Karakalaren ediktua

212

Erromatarren hiritasuna

212

Erromatarrek haien hiritasuna ezarri zuten.

2. Hispaniaren Zatiketa

298

Hispania, 5 probintzia ezberdinetan banatu zen.

Paleoartea

300

kristauen lehen artea

Kostantinopla

330

Erromatar inperioko kapitala izan zen eta Hizkuntza ofiziala Latina izan zen

Inperioaren zatiketa

395

Bisigodoak

411

Urte honetan Iberiar penintsualara iritsi ziren BISIGODOAK.

Enperadorea tronogabetu zutenean

476

Erromatar inperioaren amaiera

476

476.urtean amaitu zen inperioa