Emakume zientzialariak

Maria Hebrearra

200

I - II mendeen artean bizi zen Alejandrian. Testu batzuk idatzi zituen kimikaren aurrekariari buruz, bere idatzi famatuena “extractos hechos por un filosófico cristiano anonimo” da. Bertan operazio batzuk daude idatzita geroago kimikaren basea izango zirenak. Hemen lehen aldiz deskribatzen dira itsasoko gatzaren azidoa eta azido azetikoa. Urrea egiteko errezeta batzuk ere agertzen dira. Alkimiaren fundatzailea da. Zientzialari garrantzitsu honek ez du saririk irabazi eta ez zituen ikasketarik.

Isabella Cortese

1500

16 .mendean bizi izan zen
Florentzian jaio zen. Cortes alkimista eta idazlea zen. Medikuntza unibertsala ikasi zuen. Xaboiaren,kolaren praktikak egin zituen. Liburu bat argitaratu zuen. Isabela Cortese sekretuak zuen izena, Venezian argitaratua. Alkimia zabaltzea zen bere helburua.
Etxe bat nola exekutatzeko aholkuak, metal bihurtzeko urrezko eztabaida... Zenbait alderdi praktikotan, esate baterako, hortzetako pasta, kola, xaboia eta kosmetika praktikoak egitea zioen.

Marie Meudrac

1610

1610 etik 1680ra Frantzian.
Bere idatziagatik da ezagutua “ quimica caritativa y facil para mujeres” 1666 argitaratua. Idatzi hau lehen kimikako eta farmaziako idatzietako bat da.Pariseko Jean Beguinen kimika eta farmaziako tailer batzuetara joan zen. Ez zuen saririk irabazi.

Ellen Swallow Richards

Dec 3, 1842

1842 tik 1911ra. Estatu Batuetan bizi eta hil zen, Astronomia eta kimikan Vassar Collegen ikasi zituen. Gero doktorado bat lortu zuen MIT-en ( Instituto Tecnológico de Massachusetts ). Bere bizitzaren hamarkada bat pasa zuen emakumeek unibertsitatean ikas dezaten lortzen.

Marie Sklodowska Curie

Nov 7, 1867

1867tik 1934 ra bizi izan zen Frantziarra eta poloniarra zen. 2 premio nobel ezberdin jaso zituen lehenengo pertsona izan zen. Berak gauzatu zituen erreaktibitatearen praktikak,.Doktorado bat atera zuen. Hauek dira berak jasotako sariak:
- Davy medalla
- Matteucci medalla
- Quimikako nobela
- Wilard gibbs premioa

Lise Meitner

Nov 7, 1878

1878 tik 1968-ra bizi izan zen. Vienan. Fisika ikasi zuen Vienako unibertsitatean. Teoria atomikoa eta erradioaktiboa aztertu zituen. Sari hauek jaso zituen:
- Lieben premioa (1925)ean
- Max plank medalla(1949)
- Enrico fermi premioa(1966)

Irène Joliot-Curie

Sep 12, 1897

1956-ko martxoaren 17an hil zen, 58 urte zituela. Marie Curiren alaba da, hortaz frantsesa. Fisika eta kimika ikasi zituen Pariseko unibertsitatean, eta titulua atera ondoren bere amaren laguntzile izan zen. 1932-an neutroiaren aurkikuntzan asko lagundu zuen, eta 1935-an, kimika nobel saria irabazi zuen. Lehengo 1934-an artifizialki elemenru erradiatzaileak sortzea lortu zeun. Aurkikuntza hauek bere senarraren laguntzaz lortu zituen, Jean Frédéric Joliot-Curie.

Hazel Gladys Bishop

Aug 17, 1906

1906tik 1998ra Bizi izan zen Ameriketan. Canoneko laborategi dermatologikoan ikasi zuen Columbiako unibertsitatean. Hegazkinetako erregaiaren diseinuarekin egin zuen lan kimikari organiko bezala. Lehen kosmetiko konpainia fundatu zuen eta iraupen handiko lehen ezpainetakoa asmatu zuen.

Marguerite Perey

Oct 19, 1909

1909 jaio zen eta 1975ean hi. Frantziarra zen. Zientziatako doktoretza atera zuen Sobornaneko Unibertsitatean eta kimikako diploma bat lortu zuen emakumeen irakaskuntza teknikozko eskolan. 1962an "Academie des sciences" frantsesaren kide izateko aukeratu zuten lehen emakumea izan zen. 1939 frantzioaren elementua aurkitu zuen (Fr). Zilarrezko domina irabazi zuen Société Chimique de France-koa. Grand Prix de la Ville de Paris ere irabazi zuen. Lavoiser saria irabazi zuen zientziatako akademian.

Dorothy Crowfoot

May 12, 1910

1910tik 1994ra bizi izan zen. El Kairon jaio zen baina Ingalaterran bizi izan zen. Oxfordeko unibertsitatean biokimika eta kristalografia ikasi zuen. Penizilinaren egiturari buruz aurkikuntzak eta bitamina B12ren egituraren aurkikuntzak egin zituen. Intsulinaren egitura ere zehaztu zuen. Kimikako Nobel saria irabazi zuen 1964an.

Gertrude Elion

Jan 23, 1918

1918tik 1999ra bizi izan zen Estatu Batuetan. Nueva Yorkeko unibertsitatean egin zituen bere ikasketak eta biologoa, kimikoa, biokimikoa, farmakologoa, medikua eta andereñoa izan zen. Laborategietan egin zuen lan gaixotasunen aurkako ikerketak egiten (leuzemia, malaria, herpesa, la gota...). Gainera, HIES-aren lehen sendagaiaren basea sortzen lagundu zuen. Medikuntzaren Nobel saria irabazi zuen 1988an.

Josefa Molera Mayo

Jan 23, 1921

1921tik 2011ra bizi izan zen Nafarroan. Kimika ikasi zuen Madrideko unibertsitatean. Gas-likido kromatografian erreakzio kimikoen azterketa metodoak gauzatu zituen J.A. Domínguez eta matematikaria J. Fernández Biarge-ekin. Pekín-Elmer Hispania premioa jaso zuen 1967-an

Stephanie Kwolek

Jul 31, 1923

1923tik 2014 New Kensington, Estatu batuetan. Kimikan graduatu zen "Carniegie Institute of Technology"-en. Poliparafenileno tereftalamida asmatu zuen. Howardnn potts domina,Perkin domina,domina nacionala inobazioan eta teknologian,Lamelson Mit-saria, national inventor of hall fame,lavoisier domina ,chemical pioner award eta iri achievement award. Sari guzti hauek berak irabazi zituen.

Rosalind Franklin

Jul 25, 1928

1928tik 1958ra bizi izan zen Notting Hillen, Erresuma Batuan. Kimika eta kristalografa zen,DNA molekula birus, ikatz eta grafitoaren egituren inguruko ekarpen garrantzitsuak egin zituen. St Pauleko nesken eskolan ikasi zuen. Gero ikatza eta beste materia inorganiko batzuekin erlazionatutako X izpien difrakzioa ikasi zuen Parisen. Louisa Growss Horwitz prize-a irabazi zuen.

Youyou Tu

Dec 30, 1930

Bizirik jarraitzen duen bakarrenetarikoa da. Txinatarra da, Pekineko Medikuntza Zientzien Zentroko Unibertsitatean ikasi zuen. Artemisinina aurkitu zuen, malaria sendatzeko gai den medikamentu bat. Bere aurkikuntzarekin milioika bizitza salbatu zituen. 2011-an Albert Laskerren saria irabazi zuen Medikuntza klinikoan egin zituen ikerketen ondorioz. 2015 fisiologian eta medizinan Nobel sarian irabazi zuen

Karen Wetterhahn

Oct 16, 1948

1948 –1997 urteen bitartean bizi izan zen Estatu Batuetan. Kimikalaria zen ,Kolumbiako unibertsitatean ikasi zuen. Metal toxikoekin lan egiten zuen. Pozoituta hil zen dimetilmerkurioarekin lan egiten. Leherketa bat sortu zen eta latex-eko guanteak erabili arren dimetilmerkurioa eskura iritsi zen eta hilabete batzuk geroago intoksikazioagatik hil zen.

Susan Salomon

Jan 19, 1956

1956tik jaio zen eta oraindik bizirik dago. Kimikalari atmosferiko bat da eta Susan izan zen lehenengoa proposatzen klorofluorokarburozko erreakzio mekanismo erradikalak Antartikako ozonozko zuloa gauzatzen zuela pentsatzen.
. Bere premioak hauek dira:
- Vetlesen saria
- Fundacion BBVA saria
- “Medalla de servicios a los Estados Unidos”

Ada Yonath

Jun 22, 1956

1939-an Jerusalemen jaioa eta gaur egun bizirik dago
Ada Yonath Israelgo kristalografa da. 2009. urtean kimikako nobel saria jaso zuen, Venkatraman Ramakrishnan eta Tomas A. Steitzekin batera, erribosomaren egitura eta funtzioan egindako ikerketengatik. Nahiz eta ez diruduna izan, gurasoek eskolara eraman zuten, hezkuntza ona bermatuz. Jerusalemgo
Unibertsitate Hebrearrean graduatu zen 1962an kimikako lizentziarekin